1.3 Platforma zastosowanych Międzynarodowych Standardów Sprawozdawczości Finansowej

Wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe:

Wejście w życie MSSF 9 miało wpływ na niniejsze Skonsolidowane Sprawozdanie Finansowe Grupy w zakresie opisanym poniżej.

Zmiana zasad klasyfikacji i wyceny aktywów finansowych

Grupa skorzystała z przepisów przejściowych MSSF 9 umożliwiających brak przekształcenia danych porównawczych w zakresie zmian dotyczących klasyfikacji i wyceny utraty wartości aktywów finansowych, w związku z czym przekształciła dane na dzień pierwszego zastosowania MSSF 9, tj. 1 stycznia 2018 roku, co oznacza, że dane za rok 2017 i 2018 nie są ze sobą porównywalne, gdyż zostały przygotowane w oparciu o odmienne zasady rachunkowości. Zmiana zasad klasyfikacji spowodowała zmianę klasyfikacji aktywów finansowych w sprawozdaniu finansowym Grupy. Instrumenty klasyfikowane wcześniej do kategorii pożyczek i należności zgodnie ze stosowanym modelem biznesowym utrzymywane są w celu ściągnięcia umownych przepływów. Spełniły one pozostałe warunki klasyfikacji do aktywów wycenianych według zamortyzowanego kosztu, więc wejście w życie MSSF 9 nie spowodowało zmiany zasad ich wyceny. Udziały i akcje posiadane przez Grupę w spółkach nienotowanych na aktywnych rynkach były wyceniane w cenie nabycia pomniejszonej o ewentualne odpisy z tytułu utraty wartości. Zgodnie z MSSF 9 inwestycje w instrumenty kapitałowe wyceniane są w wartości godziwej. Na podstawie przyjętych zmian w polityce rachunkowości efekt wyceny ujmowany jest w pozostałych całkowitych dochodach.

Poniżej przedstawiono zmiany w klasyfikacji i wycenie aktywów finansowych w związku z wejściem w życie MSSF 9:

Na dzień 31 grudnia 2017 roku Grupa w ramach udziałów w spółkach nienotowanych prezentowała głównie wartość udziałów w Euroterminal Sławków Sp. z o.o. w kwocie 6 milionów złotych.
W wyniku pierwszego zastosowania MSSF 9 Grupa dokonała wyceny do wartości godziwej udziałów w Euroterminal Sławków Sp. z o.o. Ustalona w wyniku wyceny wartość godziwa udziałów wyniosła 4,9 milionów złotych.
W sprawozdaniu z sytuacji finansowej skutki wyceny inwestycji w instrumenty kapitałowe prezentowane są jako pozostałe składniki kapitału własnego.
Na dzień pierwszego zastosowania MSSF 9 Grupa dokonała przekształcenia danych wynikających z Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego sporządzonego za rok obrotowy zakończony 31 grudnia 2017 roku w następujący sposób:

• skutki wyceny udziałów w Euroterminal Sławków Sp. z o.o. do wartości godziwej na dzień 1 stycznia 2018 roku w kwocie 1,1 miliona złotych pomniejszyły pozostałe aktywa oraz pozostałe składniki kapitału własnego;
• ujęty w poprzednich okresach odpis aktualizujący wartość inwestycji w instrumenty kapitałowe w kwocie 11,8 milionów złotych powiększył zyski zatrzymane oraz pomniejszył pozostałe składniki kapitału własnego.

Model oceny utraty wartości aktywów finansowych

Wdrożony przez Grupę nowy model utraty wartości aktywów finansowych opiera się na analizie prawdopodobieństwa poniesionych strat kredytowych należności handlowych. Ustalona kwota dodatkowego odpisu aktualizującego wartość należności handlowych wynikająca z wdrożenia MSSF 9 wynosi 3,3 milionów złotych.
Wdrożenie MSSF 9 nie miało wpływu na utratę wartości instrumentów finansowych o charakterze dłużnym.
Zmiany wynikające z zastosowania MSSF 9 w zakresie modelu utraty wartości aktywów finansowych zostały ujęte na dzień 1 stycznia 2018 roku w następujący sposób:

• należności handlowe uległy zmniejszeniu o kwotę 3,3 milionów złotych;
• aktywa z tytułu podatku odroczonego uległy zwiększeniu o kwotę 0,6 miliona złotych;
• zyski zatrzymane uległy zmniejszeniu o kwotę 2,7 milionów złotych.

Ustalenie odpisów aktualizujących w odniesieniu do należności handlowych zgodnie z MSSF 9 zaprezentowano w Nocie 5.4.

Pozostałe aktywa finansowe o charakterze dłużnym charakteryzują się niskim ryzykiem kredytowym i kalkulacja utraty wartości wykazała nieistotną kwotę odpisu aktualizującego, dlatego nie został on rozpoznany przez Grupę.

Rachunkowość zabezpieczeń

Wprowadzone zmiany w zakresie rachunkowości zabezpieczeń w przypadku Grupy dotyczyły głównie kwestii dokumentacyjnych w związku z powyższym wejście w życie MSSF 9 w tym zakresie nie wpłynęło na sytuację finansową i majątkową Grupy.

Efekt wdrożenia MSSF 9 na dzień pierwszego zastosowania, tj. na dzień 1 stycznia 2018 roku, zaprezentowano w Nocie 1.5.

Wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe:

MSSF 15 “Przychody z umów z klientami” - z uwagi na fakt, iż Grupa generuje przede wszystkim przychody ze świadczenia usług transportu kolejowego wejście w życie MSSF 15 dotyczyło przede wszystkim umów przewozowych. W wyniku przeprowadzonych prac stwierdzono, iż w umowach handlowych występuje zmienny element wynagrodzenia wynikający z:

• możliwości nałożenia kar na klienta w związku z niewywiązaniem się przez niego z zapisów umownych dotyczących przewiezienia określonego wolumenu ładunku w okresie trwania umowy;
• możliwości nałożenia kary na Grupę przez klienta w przypadku nie przewiezienia zleconej masy.

Dotychczas kary te były prezentowane jako pozostałe przychody lub koszty operacyjne, w zależności od charakteru kary. Zgodnie z nowym standardem powyższe kary traktowane są jako element przychodów z umów z klientami. Na podstawie MSSF 15 załącznik C punkt 3a Zarząd Jednostki dominującej zadecydował, że standard zostanie wdrożony retrospektywnie zgodnie z wymogami MSR 8 “Zasady (polityki) rachunkowości, zmiany wartości szacunkowych oraz korygowanie błędów” z możliwością uwzględnienia wskazówek zawartych w punkcie C5. Zastosowanie tego podejścia nie skutkowało korektą kapitałów własnych Grupy na dzień pierwszego zastosowania MSSF 15. Zgodnie z wcześniej stosowanymi zasadami rachunkowości w okresie od 1 stycznia 2017 roku do 31 grudnia 2017 roku ujęto:

• w pozostałych przychodach operacyjnych noty obciążeniowe oraz rezerwy na kary nałożone na klienta w kwocie 2,1 milionów złotych;
• w pozostałych kosztach operacyjnych rezerwy na kary nałożone przez klienta w kwocie 5,6 milionów złotych.

W związku z opisanymi zmianami Grupa przekształciła dane porównawcze. W Nocie 1.5 zaprezentowano przekształcenie danych porównawczych. Odpowiednio przekształcono również informacje prezentowane w dodatkowych notach objaśniających do niniejszego Skonsolidowanego Sprawozdania Finansowego.

Wpływ na skonsolidowane sprawozdanie finansowe:

MSSF 16 “Leasing” – Grupa przeprowadziła analizę wpływu MSSF 16 na stosowane zasady rachunkowości, która wykazała, iż koniecznym będzie ujęcie w sprawozdaniu finansowym Grupy znaczących aktywów i zobowiązań, wynikających z długoterminowych umów leasingu operacyjnego, najmu bądź dzierżawy oraz posiadanych praw z tytułu wieczystego
użytkowania gruntów.

Najistotniejsze umowy dzierżawy dotyczą nieruchomości obejmujących punkty napraw taboru oraz punkty ładunkowe, uznane przez Grupę jako strategiczne w ramach prowadzonej działalności. Pozostałe umowy leasingu dotyczą głównie składników taboru kolejowego oraz pozostałych budynków i nieruchomości, które nie są uznawane przez Grupę za strategiczne. Dodatkowo jako umowy leasingu zgodnie z MSSF 16 zostaną zaprezentowane również umowy dotyczące prawa wieczystego użytkowania gruntów, w przypadku których Grupa ponosi opłaty w zamian za korzystanie.

Zarząd Jednostki dominującej zdecydował o wdrożeniu standardu retrospektywnie zgodnie z MSSF 16 załącznik C punkt 5b, prezentując na 1 stycznia 2019 roku łączny efekt zastosowania niniejszego standardu poprzez korektę bilansu otwarcia zysków zatrzymanych, bez przekształcenia danych porównawczych. Grupa nie zdecydowała się na wcześniejsze zastosowanie standardu. Stosując MSSF 16 po raz pierwszy Grupa zamierza zastosować następujące praktyczne rozwiązania dopuszczone przez standard, obejmujące:

• zastosowanie do wyceny pojedynczej stopy dyskonta dla portfela leasingów o w miarę podobnych cechach,
• korektę wartości prawa do użytkowania aktywów o kwotę rezerwy na umowy rodzące obciążenie ujętej zgodnie z MSR 37 bezpośrednio przed dniem pierwszego zastosowania MSSF16;
• wykorzystanie wiedzy i doświadczenia zdobytych po fakcie w określaniu okresu leasingu, jeżeli umowa zawiera opcje
  przedłużenia lub rozwiązania umowy;
• nie ujmowanie prawa do użytkowania aktywów i zobowiązań dla umów leasingu krótkoterminowego. Umowy, dla których pozostały okres leasingu na dzień 1 stycznia 2019 roku będzie krótszy niż 12 miesięcy;
• wyłączenie początkowych kosztów bezpośrednich z wyceny składników aktywów z tytułu prawa do użytkowania na dzień 1 stycznia 2019 roku.

Dodatkowe uproszczenia, które zostaną zastosowane przez Grupę w umowach, w których występuje ona jako leasingobiorca to:

• nie ujmowanie prawa do użytkowania aktywów i zobowiązań z tytułu leasingu dla umów dotyczących składników aktywów o niskiej jednostkowej wartości początkowej (sprzęt IT, meble, wyposażenie biurowe, itp.);
• nie wydzielanie komponentów leasingowych i nieleasingowych dla umów leasingu dotyczących wybranych klas bazowego składnika aktywów.

Grupa zamierza prezentować prawa do użytkowania aktywów w odrębnej linii sprawozdania z sytuacji finansowej. W pozycji tej prezentowane będą również składniki aktywów użytkowane na podstawie aktualnie obowiązujących umów leasingu finansowego zgodnie z MSR 17 oraz prawa wieczystego użytkowania gruntów. Dodatkowo, Grupa rozpozna należności leasingowe wynikające z umów subleasingu praw do użytkowania aktywów, uznane za umowy leasingu finansowego.

Podsumowanie oczekiwanego wpływu

Efekt wdrożenia MSSF 16 na dzień 1 stycznia 2019 roku zaprezentowano poniżej:

Zastosowanie MSSF 16 wpłynie również na strukturę sprawozdania z wyniku i pozostałych całkowitych dochodów w roku 2019 i w kolejnych latach. W wyniku analizy Grupa szacuje, że w 2019 roku nastąpi wzrost wyniku na działalności operacyjnej w kwocie 17,0 milionów złotych, poziomu EBITDA w kwocie 118 milionów złotych oraz spadek wyniku przed opodatkowaniem w kwocie 12,0 milionów złotych. Niniejsza analiza została przygotowana w oparciu o umowy obowiązujące na dzień 31 grudnia 2018 roku oraz opiera się na istotnych na ten dzień założeniach, w szczególności w zakresie:

• okresu obowiązywania tych umów, w tym umów zawartych na czas nieokreślony oraz wynikający z nich okres użytkowania praw do użytkowania;
• stopy dyskonta zastosowanej do wyceny zobowiązań z tytułu leasingu.

Okresy leasingu przyjęte do oszacowania wartości zobowiązań leasingowych, w podziale na poszczególne klasy bazowych składników aktywów przedstawiały się następująco:

Nieruchomości strategiczne	14 – 17 lat
Pozostałe nieruchomości	4 – 15 lat
Środki transportu	2 – 5 lat
Pozostałe	2 – 5 lat

Okres leasingu umów dotyczących prawa wieczystego użytkowania gruntów został określony jako okres pozostały do dnia, na który prawa te zostało nadane, chyba że występują okoliczności, które wskazywałyby na przyjęcie dłuższego lub krótszego okresu. Krańcowe stopy leasingobiorcy przyjęte do oszacowania wartości zobowiązań leasingowych wahały się w granicach od 1,16% do 4,29%. Zróżnicowanie stóp wynikało z uwzględnienia następujących czynników:

• waluta umowy;
• okres umowy.

Średnia ważona stopa leasingu przyjęta do wyceny zobowiązań wyniosła 3,83%.

Poniżej zaprezentowano wyjaśnienie głównych różnic pomiędzy kwotami przyszłych opłat, wykazanych w Nocie 7.2 niniejszego Skonsolidowanego Sprawozdania finansowego a wartością zobowiązań z tytułu leasingu, które zostaną dodatkowo ujęte w związku z zastosowaniem MSSF 16:

Główne różnice wynikają z faktu, że okres przyjętych projekcji płatności leasingowych zgodnie z MSR 17 odnosi się wyłącznie do nieodwoływalnego okresu leasingu, za który Grupa uważa okres wypowiedzenia umowy. Podczas gdy zgodnie z MSSF 16 okres leasingu, w którym ujmuje się zobowiązanie leasingowe, uwzględnia również ewentualne okresy wynikające z przedłużenia czy wcześniejszego wypowiedzenia umowy, jeżeli któryś z powyższych scenariuszy w ocenie Grupy jest wystarczająco pewny. W przypadku umów z opcją przedłużenia oraz umów zawartych na czas nieokreślony, dla których Grupa oszacowała okres leasingu, zobowiązanie leasingowe jest odpowiednio wyższe.

W celu wyznaczenia kwoty zobowiązań leasingowych, które zostaną wykazane zgodnie z MSSF 16, łączne kwoty przyszłych minimalnych opłat z tytułu zawartych umów leasingu operacyjnego według stanu na 31 grudnia 2018 roku zostały skorygowane do wartości bieżącej poprzez zastosowanie odpowiedniej stopy dyskonta.